|
| Zaterdag 7 december 2013 |
|||
| Omdat we in november vanwege de BoekKunstBeurs in Leiden geen bijeenkomst hadden, is het werken aan de Lyonese band even stil blijven staan. We gaan nu verder met kapitaal besteken, een binnenbekleding aanbrengen op rug en front, het maken van de banden, het bevestigen van het boekblok aan de band en met het borduurwerk op de banden. |
|||
  kapitaal bestoken door Jaap.   |
|||
|
|
|||
|
|||
| Majolein heeft de binnenbekleding, die op het rugdeel en aan weerszijden 1 cm op de borden komt, op het rugdeel geplakt. De stroken van 1 cm worden pas, na het borduurwerk op de banden, op de borden gelijmd. Fem en Ine hebben de binnenbekleding uit één stuk materiaal gemaakt. Fem heeft daar perkament voor genomen, Ine dun varkensleer. Zij hebben die binnenbekleding ook alleen op het rugdeel vastgelijmd en daarna het boekblok met de band verbonden, zoals verderop in dit verslag beschreven wordt. Pas als de banden met borduurwerk op de borden vastgezet zijn, kan die binnenbekleding helemaal op de binnenkant van de borden geplakt worden, zodat van de aan- en afhechting van de borduurdraden niets meer te zien is. |
|||
 rugbekleding in de band van Marjolein. |
|||
|
|||
| Pascaline Rollinde de Beaumont geeft in haar verslag La Reliure Lyonnaise uitvoerig verslag over de aangetroffen banden op de diverse boeken, hetgeen vrij vertaald neerkomt op het volgende: Het aantal banden is aan de keuze van de boekbinder, maar normaliter gelijk aan het aantal bindingen. Als men 3 of 5 banden aantreft, dan is de middelste over het algemeen verlengd tot op de flap en dient als sluiting. Twee kleine repen kunnen aan kop en staart toegevoegd worden en verbonden met het kapitaal, bedoeld om de rug te beschermen. Iedere boekbinder heeft voor de breedte van de banden zijn eigen regels, maar de banden moeten wel esthetisch verantwoord zijn in verhouding met de grootte van het boek. Over het algemeen zijn ze van dezelfde breedte, behalve die van kop en staart, die zijn altijd smaller. De lengte varieert tussen een vierde en de helft van het plat, en naar gelang het al of niet aanwezig zijn van een flap en de grootte daarvan. De banden zijn in de 16e eeuw van schapenleer gemaakt, soms ook van maroquin en met sterk papier gedoubleerd om ze stevigheid te geven. De banden komen op de rug en de platten. |
|||
| Met die aanwijzingen gaan we aan de slag. Eerst wordt een beslissing over het aantal banden genomen, zeer afhankelijk van de grootte van het boek. Er wordt gepast, gemeten en kritisch overlegd. | |||
  hoe lijkt dit? |
|||
|
Er worden banden van leer en van perkament gesneden.
|
|||
  banden van leer |
|||
  banden van perkament |
|||
Vervolgens worden de gaatjes voor het doorhalen van de perkamenten strengels door de rug en de band gemaakt. Bepalend is daarbij de plaats van de bindingen, want van binnen uit worden, om de bindingtouwen heen, de strengels door de gaten gestoken. Ideaal gereedschap voor het maken van de gaatjes is daarbij de Japanse screwpunch met de diverse bitjes, variërend in diameter van 1 mm tot 5 mm. (uitgebreid te bekijken en te bestellen via het internet, o.a. bij http://www.papier-royaal.nl en bij http://www.hewitonline.com) |
|||
 Japanse screwpunch. |
|||
  gaatjes maken in de rug van de boekband |
|||
  en gaatjes maken in de banden. Fem maakt ook al de gaatjes voor het borduurwerk. |
|||
| Zijn de strengels door de rug en de band gestoken, dan worden de uiteinden van de strengels bevochtigd en in elkaar gedraaid, waarna ze stevig verankerd zitten. Dit is goed te zien op het onderstaande boek van Anton. |
|||
 de in elkaar gedraaide strengels verbinden boekblok en band stevig met elkaar. |
|||
| In plaats van strengels van perkament hebben Fem en Ine dik garen gebruikt. Zij hebben ook van binnen uit het garen om de bindingtouwen door de rug gestoken, maar nog niet door de band. Fem heeft het garen net als de perkamenten strengels in elkaar gedraaid. Ine heeft het garen alleen stevig vastgeknoopt. Pas daarna hebben ze één eind van het garen door de band geregen en het onder de band vastgeknoopt aan het andere uiteinde. |
|||
|
|||
|
Ook over het borduren van de banden schrijft Pascaline Rollinde de Beaumont uitvoerig in haar studie, hetgeen vrij vertaald en verkort hieronder weergegeven wordt:
Dit is meer een kwestie van het boek versieren dan structuur geven. De 'draden' die aangetroffen werden, zijn van smal lint, van leer, perkament, van koord. Het borduursel werd met twee draden per band gemaakt. Deze beschrijving berust op het meest aangetroffen motief. Je steekt de twee draden door het middelste gat (1) van binnen naar buiten. Vervolgens de uiteinden door de buitenste gaten. (2). |
|||
 schematische tekening van het borduurwerk © Pascaline Rollinde de Beaumont in 'La Reliure Lyonnaise', pag.74 |
|||
| Ze vervolgt met een overzicht van de ontwikkelingen in de loop der eeuwen: in de 16e eeuw maakten de binders zich niet druk over opdikkingen. Ze vlochten hun motief door op en neer steken van binnen naar buiten ,etc. Aan het eind van het borduursel maakten ze drie gaten aan het uiteinde van de band (4), regen de draden daar doorheen naar de binnenkant en plakten de uiteinden op het bord. In de 18e eeuw gebruikte men een dikke draad aan de binnenkant die d.m.v. lussen de borduurdraden verankerden in het bord. Deze dikke draad werd door gat 3 gestoken, maakte een lus om de borduurdraad en door stevig aantrekken werd de borduurdraad in het bord getrokken op een zodanige manier dat je de draad niet meer zag. Deze methode geeft geen opdikking aan de binnenkant van het boek. |
|||
|
Na het bekijken van diverse afgebeelde geborduurde banden, ontwerpen we een motief voor ons eigen boek. Dinie raakt geïnspireerd door een afbeelding van een Spaanse Archiefband, gevonden op de site van de Biblioteca Hospital Valle del Nalón.
|
|||
 Spaanse Archiefband (http://bit.ly/18GnFvU) |
|||
  ontwerp op papier van Dinie, gebaseerd op de Spaanse Archiefband |
|||
| Anton en Ine laten zich inspireren door onderstaande Italiaanse Archiefband, eveneens gevonden op de site van de Biblioteca Hospital Valle del Nalón. | |||
 Italiaanse Archiefband, http://bit.ly/1fAvgQz |
|||
 ontwerp op papier, waarmee de gaatjes in de band voorgeprikt kunnen worden, en reeds geborduurde band door Ine. |
|||
| Anton heeft op een kartonnen malletje het motief aangegeven en gebruikt het om daarmee door band en plat de gaatjes voor te prikken. Daarna kan hij op alle banden het borduurwerk aanbrengen. | |||
  voorbereiding voor het borduurwerk. |
|||
 met dit garen voert Anton het borduurwerk uit. |
|||
  Lyonese Band van Anton |
|||
|
Ons doel is om in januari allemaal de Lyonese Band klaar te hebben. |
